Yunus Ülger
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Almanya’da oyların yüzde 67.2’sini alması, uzmanlar ve siyasetçiler ortasında, “Demokratik bir ülkede yaşayıp, otokratik birine oy vermek nasıl olur?” tartışması başlattı. Kimi siyasetçiler bunu ‘uyumun başarısız olmasıyla’ açıklarken, uzmanlar farklı sebepleri olduğunu düşünüyor. Ruhr Bölgesi’nin Essen kentindeki Türkiye ve Ahenk Araştırmaları Merkezi Vakfı Yöneticisi Prof. Hacı Halil Ulucan, bu tercihi Türkiye vatandaşlarının otokratik ve muhafazakar bir toplum yapısı içinde büyümüş olmalarına bağladı. Bunun yanı sıra, Almanya’da dışlanma hissinin da Erdoğan’ı tercihte rol oynadığını belirtti.
‘EKONOMİK MESELELER TERCİHLERİ ETKİLEMİYOR’
Prof. Uslucan, Erdoğan’a oy verenlerin Türkiye’nin kırsal bölümlerinden geldiklerini, münasebetiyle muhafazakar ve dine bağlı olduklarını söyledi. Bununla birlikte son 10 yıldır Almanya’da yürütülen ahenk tartışmalarının, Türkiye vatandaşlarında dışlanmışlık hissine yol açtığını belirtti. Bu iki sebebin Almanya’daki Türkiye vatandaşlarının Erdoğan’ı tercihinde değerli rol oynadıklarını lisana getirdi.
Prof. Uslucan’a göre üçüncü değerli bir sebep, Türkiye vatandaşlarının çocukluktan itibaren otokrat bir toplum yapısı içinde büyümüş olmaları. Bunun ailede otoriter baba ile başladığını belirten Prof. Uslucan, “Okulda otoriter bir eğitim sisteminden geçiyorlar. Askerlikte tekrar epeyce otoriter bir sistem var. Hayatları boyunca demokratik bir sistem içinde yaşamıyorlar. Artık bunlardan demokratik sistemden yana bir tercih yapmaları beklenemez. Hasebiyle maço siyaset bunlarda karşılık buluyor” dedi. Türkiye’de son 20 yılda altyapı alanında gelişmelerin, Almanya’daki Türkiye vatandaşlarında bir gurur duygusu oluşturduğunu belirten Prof. Uslucan, Türkiye’de yaşamadıkları için ekonomik problemlerden etkilenmediklerini, hasebiyle bu meselelerin oy tercihlerinde bir rol oynamadığını vurguladı.
‘ŞAŞILACAK BİR DURUM YOK’
Hamburg Protestan Yüksek Okulu öğretim üyesi Dr. Yaşar Aydın da, Almanya’daki seçmenlerin muhafazakar ve dine bağlı olduğunu hatırlatarak, “Erdoğan’ı tercih etmelerinde şaşılacak bir durum yok” dedi. Seçmenlerin ekonomik ölçütler yerine inandıkları kıymetlere nazaran oy verdiklerini belirten Dr. Aydın, ekonomik çıkarlarla örtüşmese bile inanılan pahaların oy vermede belirleyici olduğu görüşünü söz etti. ‘Diaspora gerçeği’ olgusuna dikkat çeken Dr. Aydın, “Almanya’daki Türkler için uzakta hasreti çekilen, gerektiğinde sığınılacak, romantize edilen bir vatan var” tabirlerini kullandı.
Dr. Aydın, Almanya’dan Türkiye’ye gidenlerin altyapı yatırımlarını gördüklerinde bunu ‘iktidarın başarısı’ olarak değerlendirdiklerini belirtti. Yalnızca Türkiye’de değil, son 20 yılda bütün dünyada bir gelişme yaşandığını hatırlatarak, “Erdoğan’a oy verenler bunu görmüyor ya da görmek istemiyor. Bunu yalnızca Erdoğan’ın başarısı olarak görüyor” görüşünü söz etti.
‘BÜTÜN DÜNYADA DEMOKRASİ SORGULANIYOR’
Alman medyasında, “Demokratik bir ülkede yaşayıp nasıl otokrat birini oy veriyorlar?” sorusuna Dr. Aydın, Almanların da çok sağcı AfD partisine oy verdiklerini hatırlatıp, “Demokratik bir ülkede yaşamak, demokrasiden yana oy vermeyi gerektirmiyor” karşılığını verdi. Öte yandan, globalleşmenin getirdiği yorgunluk ve kaygı sebebiyle demokrasinin bütün dünyada sorgulandığını lisana getirdi. Bu sebeple dünyanın birçok ülkesinde otokratik başkanların iktidarda olduğunu aktardı.
ÖNCE AHENK, SONRA VATANDAŞLIK
Öte yandan, ana muhalefet Hıristiyan Birlik Partileri (CDU/CSU) Federal Meclis sözcüsü Thorsten Frei, Türkiye vatandaşlarının Erdoğan’a oy vermesini, ahengin başarısız olmasına bağladı. Die Welt gazetesine konuşan Frei, Toplumsal Demokrat Parti’den (SPD) Federal İçişleri Bakanı Nancy Faeser’den Alman vatandaşlığına geçişi kolaylaştıran yasa teklifini geri çekmesini isteyerek, “Önce ahenk, sonra Alman vatandaşlığı verilsin” görüşünü savundu. Erdoğan yandaşlarının seçim kutlaması hakkında ise, “Araba konvoylarıyla kutlama bize bir ikaz olmalı” değerlendirmesini yaptı.
Yine Die Welt’e konuşan Yeşiller Partisi’nden Lamya Kaddor, bu tenkitlere karşı çıkarak, Almanya’daki 3,5 milyon Türkiye kökenlinin yarısının seçme hakkının bulunduğunu, bunların da yarısının oy verdiğini hatırlattı. Seçim sonuçlarını, ‘zor katlanılır’ olarak niteleyen Kaddor, seçime gitmeyenlerle birlikte çoğunluğun Erdoğan’a karşı olduğunu söyledi.
Solingen kurbanlarını anma etkinliğinde konuşan Federal Tarım Bakanı Cem Özdemir ise Federal Hükümet’ten Türkiye siyasetinde esaslı değişim istedi. Putin ile yaşananlardan ders çıkarılmasını isteyen Özdemir, Erdoğan’ın seçim muvaffakiyetinin kutlanmasının, liberal demokrasinin reddi demek olduğunu söyledi. Türkiye’den gelen imamların seçmenler üzerinde tesirine dikkat çeken Özdemir, “Bunların gelecek nesiller üzerinde tesirlerini konuşmamız gerekiyor” dedi.
ERDOĞAN’A EN ÇOK OY RUHR BÖLGESİNDEN
Cumhurbaşkanlığı seçiminin ikinci çeşidinde Erdoğan yüzde 67,2 oranında oy alırken Kemal Kılıçdaroğlu’nun oyu yüzde 32,8 oldu. Yüzde 78,8 ile Erdoğan’a en yüksek oy Ruhr Bölgesinden verildi. Burada büyük çoğunlukla Orta Anadolu ile Karadeniz bölgelerinden gelenler yaşıyor. Erdoğan Almanya’da yüzde 51,5 ile en düşük oyu Berlin ve etrafından aldı.